PROTOKÓŁ 46. Festiwal Folkloru Górali Polskich – Żywiec 2015 r.
PROTOKÓŁ
46. Festiwal Folkloru Górali Polskich – Żywiec 2015 r.
Festiwal odbył się w dniach od 25 do 28 lipca 2015 roku.
W festiwalu udział wzięło 17 zespołów.
Zespoły oceniało jury festiwalu w składzie:
Małgorzata Kiereś – etnograf, przewodnicząca komisji
Magdalena Kroh – etnograf
Lidia Czechowska – choreograf
dr Maria Lipok-Bierwiaczonek – etnograf
Czesław Węglarz – muzyk
Jan Karpiel Bułecka – muzyk, folklorysta
Stanisław Migacz – muzyk
Marek Koźlik – folklorysta
Dariusz Kocemba – sekretarz komisji
Zespoły uczestniczące w konkursie Festiwalu Folkloru Górali Polskich według kolejności występowania:
ROŻNOWSKA DOLINA Z ROŻNOWA – z programem „We wilijo św. Jendrzeja”
ZESPÓŁ REGIONALNY ZBYRCOK Z JUSZCZYNA – z programem „Sprowadziny”
GRUPA REGIONALNA Z MICHALCZOWEJ – z programem „Zopusty”
UCZELNIANY ZESPÓŁ GÓRALSKI MŁODE PODHALE Z NOWEGO TARGU – z programem „Godny cas”
ZESPÓŁ REGIONALNY BABIOGÓRZANIE–POLANA MAKOWSKA Z MAKOWA PODHALAŃSKIEGO – z programem „Zapusty – ciągnięcie kloca”
ZESPÓŁ REGIONALNY BIOŁODUNAJCANIE Z BIAŁEGO DUNAJCA – z programem „Bursa”
ZESPÓŁ REGIONALNY GROJCOWIANIE Z WIEPRZA – z programem „Po odpuście"
REGIONALNY ZESPÓŁ DOLINA POPRADU Z PIWNICZNEJ-ZDROJU – z programem „U Wojciecha sypło ziorno”
ZESPÓŁ REGIONALNY MYSTKOWIANIE Z MYSTKOWA – z programem „Kolędowanie na Mystkowie”
ZESPÓŁ REGIONALNY JUZYNA Z ZAWOI – z programem „Na Zielone Święta”
ZESPÓŁ REGIONALNY ŚWARNI OJCE Z SADKU-KOSTRZY – z programem „Jak się Jasiek ze Sadku z Kaśką spłod Kostrze zonił”
ZESPÓŁ REGIONALNY LIMANOWIANIE IM. LUDWIKA MORDARSKIEGO Z LIMANOWEJ – z programem „Ograbek”
ZESPÓŁ REGIONALNY JAKUBKOWIANIE Z ŁOSOSINY DOLNEJ – z programem „Na świąty Scepon”
ZESPÓŁ REGIONALNY SŁOPNICKI ZBYRCOK ZE SŁOPNIC – z programem „Rozdział owiec na św. Michała”
ZESPÓŁ REGIONALNY PRZYSZOWIANIE Z PRZYSZOWA – z programem „Kręcenie powrozów”
ZESPÓŁ PIEŚNI I TAŃCA ŻYWCZANIE Z ŻYWCA – z programem „Zabawa w karczmie”
REGIONALNY ZESPÓŁ SPOD KICEK Z MORDARKI – z programem „Wesele - ocepiny, pokładziny, przenosiny”
Wszystkie zespoły biorące udział w konkursie zostały ocenione przez jury. Organizatorzy zapewnili każdemu zespołowi możliwość omówienia programu z członkami jury na specjalnie zorganizowanych w tym celu konsultacjach. Dotyczyły one całokształtu problematyki związanej z prezentacją programu folklorystycznego, tj. obejmowały zagadnienia muzyki, tańca, stroju, obrzędowości i reżyserii scenicznej. Stanowiły formę dokształcania instruktorów. Indywidualne rozmowy przeprowadzono z kierownikami i delegacjami wszystkich zespołów.
Jury ma do dyspozycji następujące nagrody regulaminowe, których fundatorem jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej:
„Złote Żywieckie Serce” i 10.000,00 zł
„Srebrne Żywieckie Serce” i 8.000,00 zł
„Brązowe Żywieckie Serce” i 6.000,00 zł
8 wyróżnień regulaminowych dla zespołów po 2.000,00 zł
Ogółem pula nagród wynosi 40.000,00 zł
Po wnikliwej analizie zaprezentowanych przez zespoły programów jury przyznało nagrody, które otrzymują:
„Złote Żywieckie Serce” i nagrodę 10.000,00 zł
REGIONALNY ZESPÓŁ DOLINA POPRADU Z PIWNICZNEJ-ZDROJU – za program „U Wojciecha sypło ziorno”
„Srebrne Żywieckie Serce” i nagrodę 8.000,00 zł
ZESPÓŁ REGIONALNY GROJCOWIANIE Z WIEPRZA – za program „Po odpuście"
„Brązowe Żywieckie Serce” i nagrodę 6.000,00 zł
ZESPÓŁ PIEŚNI I TAŃCA ŻYWCZANIE Z ŻYWCA – za program „Zabawa w karczmie”
Wyróżnienia regulaminowe za poszczególne elementy programu i nagrody pieniężne po 2.000,00 zł każda, otrzymują:
GRUPA REGIONALNA Z MICHALCZOWEJ – za zachowanie stylistyki regionu w stroju, tańcu i muzyce
UCZELNIANY ZESPÓŁ GÓRALSKI MŁODE PODHALE Z NOWEGO TARGU – za odtworzenie zwyczaju kolędniczego
ZESPÓŁ REGIONALNY BIOŁODUNAJCANIE Z BIAŁEGO DUNAJCA – za odtworzenie i prezentację zapomnianego zwyczaju „bursy” oraz za stroje regionu Podhala
ZESPÓŁ REGIONALNY MYSTKOWIANIE Z MYSTKOWA – za prezentację kolędo-wania z turoniem
ZESPÓŁ REGIONALNY JUZYNA Z ZAWOI – za śpiew i muzykę
ZESPÓŁ REGIONALNY LIMANOWIANIE IM. LUDWIKA MORDARSKIEGO Z LIMANOWEJ – za prezentację zwyczaju „ograbka”, muzykę i tańce
ZESPÓŁ REGIONALNY PRZYSZOWIANIE Z PRZYSZOWEJ – za zachowanie archaicznego charakteru śpiewu, muzyki i tańca
REGIONALNY ZESPÓŁ SPOD KICEK Z MORDARKI – za stylowe brzmienie kapeli oraz dobór przyśpiewek weselnych
Na Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem zostały wytypowane następujące zespoły:
REGIONALNY ZESPÓŁ DOLINA POPRADU Z PIWNICZNEJ-ZDROJU
ZESPÓŁ REGIONALNY GROJCOWIANIE Z WIEPRZA
ZESPÓŁ REGIONALNY LIMANOWIANIE IM. LUDWIKA MORDARSKIEGO Z LIMANOWEJ
Jako rezerwowy jury wytypowało zespół:
ZESPÓŁ REGIONALNY BIOŁODUNAJCANIE Z BIAŁEGO DUNAJCA
Komisja postanowiła przyznać dyplomy uznania dla zespołów:
ROŻNOWSKA DOLINA Z ROŻNOWA – za muzykę i tańce młodych wykonawców
ZESPÓŁ REGIONALNY ZBYRCOK Z JUSZCZYNA – za estetykę strojów oraz do-bór i wykonanie przyśpiewek weselnych
ZESPÓŁ REGIONALNY BABIOGÓRZANIE–POLANA MAKOWSKA Z MAKOWA PODHALAŃSKIEGO – za konsekwentne odkrywanie wartości rodzimego folkloru
Tematyka programów prezentowanych przez zespoły obejmowała różnorodne aspekty obrzędowości dorocznej, rodzinnej i życia społecznego.
Po obejrzeniu 17 widowisk konkursowych jury zauważa:
1. Zespoły zaprezentowały się w tradycyjnych strojach, właściwych dla karpackich grup etnograficznych, przygotowanych z dużą starannością i uwzględnieniem ich zróżnicowania.
2. W prezentacji scenicznej obrzędów i zwyczajów widoczne były trudności wynikające z braku zrozumienia ich kontekstów kulturowych (np. rola uczestników obrzędu, symbolika i funkcja rekwizytów).
3. W muzyce wielu zespołów zauważany jest brak tradycyjnej maniery wykonawczej.
4. Dobór repertuaru pieśni niejednokrotnie rozmija się z kontekstem kulturowym w prezentowanych programach.
5. Jury zauważa zanikanie gwary, jej lokalnej specyfiki, fonetycznego brzmienia. Zaleca szczególną dbałość o pielęgnowanie i przekaz gwary.
6. Podkreśla się konieczność weryfikacji przez zespoły źródeł etnograficznych, które stanowią podstawę do budowania widowiska folklorystycznego.
7. W przypadku prezentacji widowisk o charakterze kolędniczym komisja dostrzega problemy z rozgraniczeniem przez zespoły zachowań będących częścią obrzędów i zwyczajów oraz tańców i zabaw, które w tradycji odbywały się po ich zakończeniu.
8. Przy budowie programów, jury wskazuje na konieczność zachowania właściwych proporcji pomiędzy prezentowanymi obrzędami i zwyczajami a towarzyszącymi im tańcami, śpiewem i zabawami.
Komisja prosi organizatorów o dalszą opiekę merytoryczną nad zespołami zgłoszonymi do konkursu. Jest ona nieodzowna, ponieważ przyczynia się do podnoszenia poziomu artystycznego Festiwalu Folkloru Górali Polskich.
Jury zwraca uwagę na problem nagłośnienia, który występuje zarówno na widowni jak i w odsłuchach na scenie, co ma znaczący wpływ na jakość prezentowanych programów przez zespoły. Dodatkowo komisja prosi o nieustawianie telebimu w pobliżu sceny, gdyż jest to dla zespołów element przestrzeni scenicznej – proscenium.
Komisja wyraża słowa uznania dla pracy i wysiłku wszystkich instruktorów i kierowników zespołów, którzy przygotowali programy na festiwal zarówno pod względem artystycznym jak i organizacyjnym. Ich zaangażowanie i praca to najważniejszy wkład w trwanie tego festiwalu.
Organizacja Festiwalu Folkloru Górali Polskich zdaniem komisji była bardzo dobra, za co wyraża podziękowanie pracownikom Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej oraz Miejskiego Centrum Kultury w Żywcu.
Żywiec, 29 lipca 2015